Genel

NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ VE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ

NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ VE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ

 

              4721 sayılı Türk Medeni Kanunu md. 118 ve devamı hükümlerce düzenlenen nişanlanma, bir aile hukuku sözleşmesidir. Nişanlılık; birlikte olan kadın ve erkeğin evlenmeden önce birbirlerini tanıdıkları ve evlilik hazırlıklarını tamamladıkları dönemdir. MK.m.118’de ‘’Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur’’ denmektedir. Nişanlanma, herhangi bir şekil şartına bağlanmamıştır, sözlü veya yazılı olabileceği gibi açık veya örtülü irade beyanlarıyla da meydana gelebilir. Nişanlanma sözleşmesinin kurulması, nişanlanmanın hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başladığı an bakımından önem taşır.

              Nişanlılık ilişkisi çeşitli sebeplere bağlı olarak son bulabilir. Ancak nişanlılığın evlenme dışındaki bir sebeple sona ermesi halinde, verilen bu hediyelerin akıbeti ne olacaktır?   Nişan hediyelerinin geri verilmesi konusu Türk MedeniKanun’ un 122. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre nişanlılığın sona ermesi durumunda, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da ana ve baba gibi davranan kişilerin diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Nişanlanma, evlilik dışında hangi sebeplerle sona ererse ersin, verilen hediyeleri açacakları dava ile nişanlanandan geri isteyebilirler. Bunun için verilen hediyenin alışılmışın dışında bir hediye olması gerekir.

• Nişanın evlenme dışındaki bir sebeple sona ermesi halinde, hediyeler geri istenebilir,
• Sadece nişanın tarafı olan kişi değil, ana ve baba ya da onlar gibi davranarak hediye vermiş olanlar da vermiş oldukları hediyeleri geri isteyebilirler,
• Yalnızca, alışılmışın dışındaki hediyeler geri istenebilir. Alışılmış hediyeler geri istenemez.
• Öncelikli olarak hediyelerin aynen veya mislen iadesi istenecektir. Eğer bu mümkün değilse, sebepsiz zenginleşme hükümlerine başvurulacaktır.

Hediyeden kasıt nedir?

MK m.122 kapsamındaki hediye, ekonomik değer taşıyan kazandırmalardır.

Alışılmış (mutad) hediyelerden kasıt giymekle, kullanmakla eskiyen ve tüketilen eşyalardır. Kural olarak giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen (elbise, ayakkabı vs. gibi) eşyaların iadesine karar verilemez.

Nişanın bozulması halinde alışılmışın dışındaki hediyeler aynen, mevcut değilse mislen geri verilir veya karşılığı sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenir.

Örneğin nişan yüzüğü, mücevherler, kumaşlar, bir miktar para, apartman katı, otomobil, deniz motoru, şirket hisse senetleri hediye kapsamındadır. Ancak bir yemek ziyafeti, gönül almak amacıyla verilen ufak tefek şeyler, ekonomikdeğeri olmayan mektup veya resimler hediye kapsamına girmez. Ancak kişilik ihlali söz konusu ise mektup ve fotoğraflar diğer nişanlıdan bu madde kapsamında istenebilir.

Yargıtay’ın alışılmış hediyeler için baktığı iki kriter bulunmaktadır.

-           Tarafların mali ve sosyal durumu

-           Bölgesel örf ve adetler

Özellikle Anadolu’nun bazı bölgelerinde hala uygulanan ‘’kalın’’ ya da ‘’başlık parası’’ adı altında verilen her türlü para ve eşyalar da Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamasına göre geri istenebilecek hediyeler arasındadır.Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre de nişan yüzüğü dışındaki altın ve ziynet eşyası alışılmış hediye kapsamında olmayıp iadesi gereken hediyeler olarak değerlendirilmektedir.

Medeni kanunun 123. maddesine göre hediyelerin geri verilmesini isteme hakkı, nişanın sona ermesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

---